SMETRYNS Thomas (1977)

Biografie

Thomas Smetryns werd op 13 december 1977 geboren te Gent. Hij studeerde compositie bij Godfried-Willem Raes, en gitaar, luit en theorbe bij Ida Polck en Philippe Malfeyt aan het Conservatorium van Gent. Als componist is hij erg geïnteresseerd in het zoeken naar een nieuwe, experimentele muziekpraktijk die steeds verankerd is in een historisch en/of een maatschappelijk (onder)bewustzijn. Deze interesse deelt hij met de Amerikanen Brent Wetters en Jonathon Kirk, met wie hij het componistencollectief Medusa vormt.

Hij schreef werken voor onder andere Spectra Ensemble, Daan Vandewalle, trompettist Jason Price, M&M ensemble, en HERMESensemble. Daarnaast is hij ook als luitist actief in het Oberon Consort, dat zich verdiept in de Italiaanse Renaissance en vroegbarok, naast diverse activiteiten als freelancer. Ook in zijn activiteiten als DJ (uitsluitend met 78 toerenplaten) staat het muzikale verleden in een hedendaagse context centraal. Thomas Smetryns is verder als onderzoeker partituurontsluiting 20^ste eeuw verbonden aan het Conservatorium van Gent, en als docent gitaar aan het Conservatorium van Oostende. In 2007 was hij componist in residentie van het HERMESenbsemble. Nadien werd hij lid van de artistieke raad van het HERMESensemble.

Werkbespreking

Componeren betekent voor Thomas Smetryns meer dan het louter fabriceren van composities. Het is veeleer het denkproces over de relatie muziek-maatschappij dat bij hem centraal staat. Enkel en alleen de titel van het werk On our behaviour (2002) getuigt van maatschappelijke relevantie, en dat hij muziek schreef voor een muziektheater waarbij filosoof Jean Paul Van Bendegem een toespraak schreef legt tevens socio-maatschappelijke implicaties bloot. Daar er geen eenduidig antwoord bestaat met betrekking tot de relatie tussen muziek en maatschappij – de werkelijkheid is in feite caleidoscopisch en voor iedereen anders – gaat Thomas Smetryns constant op zoek naar de nuance.

Eén van zijn eerste composities Fade Out illustreert een eerste fase in zijn oeuvre. Een belangrijke klankeigenschap die alle instrumenten in Fade Out gemeenschappelijk hebben is dat een toon nadat die gespeeld wordt, uitdeint. Het onder controle willen houden van dit bepaalde aspect van de klank, met als doel de verschillende timbrale verschuivingen van diverse fade outs te belichten, zal uitmonden in gedetailleerde grafische representaties van het klinkende resultaat. In deze eerste werken zal Thomas Smetryns zijn interesse ontwikkelen voor de grafische voorstellingswijze van de muziek en onderzoeken welke de mogelijkheden zijn op het vlak van de uitvoering. Meer bepaald illustreren de Peace Anthem en Guitar Environment de verscheidenheid aan grafische notatiemogelijkheden. Het is echter nooit de grafische notatie op zich die belangrijk is, wel de zoektocht om een partituur te creëren waarbij het gewenste klankresultaat bekomen wordt met een minimum aan informatie en waarin wordt gestreefd naar maximale vrijheid voor de uitvoerders.

Thomas Smetryns plaatst in zijn composities vaak verschillende muzikale werelden naast elkaar. Zo vallen er in …another just another one man band… verschillende niveaus van muzikale ontwikkeling te bespeuren: waar in het begin de one-man band solistisch en eerder onafhankelijk is, evolueert hij naar een samenspel met het ensemble. Ook binnen het ensemble is deze ontwikkeling hoorbaar: op ritmisch vlak evolueert het stuk van een vrije, zelfregulerende ritmiek naar een ritmiek waarbij de verschillende muzikanten van elkaar afhankelijk worden.

Componeren wordt door Thomas Smetryns vaak intuïtief benaderd. Dit is erg duidelijk in een stuk als A=a=a=a voor slagwerktrio, waarbij hij het harmonisch materiaal gebaseerd heeft op een collage die hij maakte van fragmenten van bigbandpartituren uit de jaren 40. Ook maakt hij vaak gebruik van improvisatie zoals in Queue.

Een andere vorm van aanpak bij het compositieproces van Smetryns is het snuisteren in de muziekgeschiedenis. Net zoals vele tijdgenoten trekt hij het muzikale materiaal van weleer naar zich toe, en ontleent stof voor zijn eigen creaties. Een voorbeeld is zijn werk voor viola da gamba, dj, klavichord en percussie (2007). Alleen al de bezetting vertelt op welke manier hij met dit werk het verleden verzoent met hedendaagse elementen. Een ander voorbeeld is de muziek die hij schreef voor het muziektheater De Triomf van de menselijkheid – Lecture Songs #2. Daar werkte hij met concreet materiaal van Claudio Monteverdi. Tevens voor zijn project Terza Prattica legt hij zich toe op de seconda prattica van de barokke ontluikingsfiguur. In Lecture Songs #1 gaat hij aan de slag met werk van Purcell. Deze oude muziek krijgt plaats in het muziektheater waar Jean Paul Van Bendegem, filosoof met specialisatie in het wiskundig veld, voornemens voor het nieuwe jaar formuleert. Oud en nieuw komen hier nogmaals tot ontmoeting. De titel Failure Madrigals: Elegy 1969 (2011) getuigt tenslotte nog maar eens van zijn specifieke interesse voor barokke muziek.

Zoals de vorige paragraaf meegeeft, reikt zijn interesse verder dan het muziekveld: sinds 2008 is hij verbonden aan LOD muziektheater. Hij schreef muziek voor een aantal voorstellingen waaronder De duivel beduveld , Lecture Songs #1 en #2, en tevens voor De ongelooflijke veranderingen van Meneer Afzal (over zijn glazen been wordt niet gesproken), Paradis en In Between Violet and Green.

Werklijst

Solowerk: Material Test Unit voor gitaar(2000); Just Another One Man Band voor theorbe (2001); 506 Mistakes voor trompet (2001); We/Me voor klarinet en vooraf opgenomen klarinet (2004); I.M. Mississippe John Hurt (2005); Accordeon (2011)

Solowerk piano: Brassens (2001); Biermann (2002); Lomax (2002); Hurt (2004); About morse and mutual understanding voor piano; Piano environment (2007); Newborns (2007-2019); Hurt (2009); On the nature of program music (2012)

Vrije bezetting: Eyes of Medusa (2001); Chottoh- a game (2002); …First Shot missed Him… (2002); A Peace Anthem (2002); Bell Environment (2005); La création d’un monde (2005)

Kamermuziek en grotere bezettingen: Fade Out (2000); Francis’ Song (2000); Chorale (2000); On Our Behaviour… (2002); Von Punkt und Linie zur Fläche (2002); Two Women communicating (2002); Annandale (2002); … A Heavy Man gliding down a Staircase… (2002); Guitar Environment (2002-2003); Bird Environment (2003); The Possibility of a new Work for 3 bowed Guitars (2003); …Another Just Another One Man Band… (2003); Mille Regretz (2003); Queue (2004); A=a=a=a=… (2005); (1567-1643) (2004-2005); Wiggle waggle music voor percussie (2006); Terza Prattica (2006); Flute environment (2007); Vogtern Environment (s.d.); Vöglein environment voor piano, vioo en cello (s.d.); Tannhauser environment voor 2 tuba’s; Bird environment 2 (2007); 33 1/3 RPM environment (2007); String trio in G minor environment (2007); Piano and ensemble environment (2007); Amuz environment (2007); Guitar environment 2 (2007); Extremely slowed down 17th century Turkish melody with variations (2007); A Romantic Environment (2009); Sind wir nicht geplagte wesen voor sopraan en piano; Failure Madrigals: Elegy1969 (2011); Failure Madrigals: Languor (2012); Extremely slowed down 17^th century Ottoman Melody with Variations (2010); La création d’un monde version Nadar Summer Academy (2012); Text Pieces #1 en #2 (2012); Miniaturen (2012); This could be the most beautiful Piece in the World (2012); A Portrait of Harry (2013); Crucifix (2014); Les Maitres de la peinture française (2014); Claudio 2 (s.d.)

Elektroakoestisch: Fuge in Rot (2003); Werk voor viola da gamba, dj, klavichord en percussie (2007); “Contemporary percussion” – simulation installation version (2018)

Muziek voor koor: Heine environment voor 8 zangers met stemvork (2009); “Genoveva in der Waldeinsamkeit” environment voor stemmen; My friends singing Early Music (2014); My friends singing Early Music Part 3 – Mille Regretz (2015); Liederbuch environment (s.d.)

Muziek voor automaten: Spricht der Dichter?…Der Dichter spricht (2007)

Educatieve muziek: 2 voor Michiel; Voor Enja, Lieven, Gudrun en Michiel

Muziektheater: De duivel beduveld (2008); Lecture Songs #1 – Een redenaarsconcert ‘Adieur tot he pleasures’ (2010); De Triomf van de menselijkheid – Lecture Songs #2 (2011); De ongeloofelijke veranderingen van Meneer Afzal (2013); Paradis (2015); In between Violet and Green (2017)

Bibliografie

– An Environment: ruimtelijke concertbeleving van Thomas Smetryns, in Oorgetuige, 2007.
– De duivel beduveld in première in Gent, in Oorgetuige, 2008.
– “De duivel beduveld” in première, in Cobra, 2010.
– Thomas Smetryns & Kaffe Matthews in een magische cirkel stemvorken, in Oorgetuige, 2010.
– De triomf van de menselijkheid: Frank Vandenbroucke meets Monteverdi en Smetryns, in Oorgetuige, 2010.
– Een onvergetelijke avond met Thomas Smetryns en het Peter Brötzmann Chicago Tentet in de Gentse Vooruit, in Oorgetuige, 2011.
– ‘Inspiratie voor het oprapen: een interview met Thomas Smetryns over Found Compositions’, door Sara Smalbrugge, 2013. Het volledige artikel vindt u hier.